Sajmište concentration camp

http://www.ourjerusalem.com/history/story/history20030330.html

In Belgrade, man wants memorial to a ‘forgotten concentration camp’

By: Katka Krosnar JTA March 27, 2003

BELGRADE, March 27 (JTA) — Wandering round the vast, neglected site straddling Belgrade’s Sava river, Aleksandar Mosic admits his project is ambitious.
Mosic, a former board member of the Federation of Jewish Communities in Yugoslavia, wants to recreate the Belgrade Fair exhibition ground and thus build a proper memorial to the victims of what he describes as “the forgotten concentration camp” — the Sajmiste camp that the site was turned into during World War II by the occupying Nazis.
Within six months of the camp being set up in December 1941, all 8,000 Jews from Belgrade, as well as from Austria and Czechoslovakia, who had been rounded up and imprisoned there had been transported to gassing trucks and murdered at the site. Most of these were women and children, as thousands of men had been shot dead earlier. None of the Jews sent to the camp survived.
What made Sajmiste unique was its location in clear view of Belgrade’s residents.
“It is the only camp in Europe which was so visible; the inmates were not hidden from the view of the rest of the population and that was the intention; to intimidate other Serbs by showing them what was going on inside because Serbs were much more courageous in resisting the Fascists than other nations,” says Mosic, chairman of the newly formed Old Fair Memorial Association and author of the book “The Jews in Belgrade.”
The first phase of the project would see the surviving tower reconstructed and converted into a Holocaust museum containing documents, testimonies and photographs of lost Jews from Serbia. During the time the site was used by the Nazis, the three-story building was used as the commander’s tower.
“We want to rescue the memory of the camp and its victims,” he says. “There is no monument to the Jews who died or no real education specifically about the Jewish Holocaust.”
A monument was erected on the riverbank eight years ago to all 40,000 Serbs who died in the camp, but Mosic points out that there is no specific monument to the Jewish victims. One item that will definitely be missing from the museum, however, is a list of all those interned in Sajmiste, since all such lists were destroyed by the Nazis.
The project would also involve rebuilding several exhibition halls in an effort to revitalize the site. Most of the buildings were flattened by American aerial bombing in 1945.
The project faces many hurdles. There is a shantytown on the grounds that is inhabited by approximately 200 people who would have to be rehoused.
The biggest hurdle of all could be financing. “We have no budget from the government so we are totally relying on donations,” Mosic says.
Despite the difficulties, Mosic, 84, is determined to at least get the project off the ground.
“It is a very ambitious project as the site is in very bad shape and the project will involve a lot of work. We are big in hopes and good will and small in means,” says Mosic, who escaped internment at concentration camps because, like many Balkan Jews, he was fighting with the partisans against the Nazis.
“We want to return the site to the way it looked when it opened in 1935, with the Holocaust Museum as the central feature as a monument to Serbian Jews who died in the Holocaust. Just as other former concentration camps in Europe have been converted into memorials so this should be too,” says Mosic, one of 30 volunteers, both Jewish and non-Jewish, in the memorial association.
Slavko Maksimovic, the association’s secretary, estimates that the first phase of the project would cost at least $2.5 million. “We want to turn this into a lasting memorial to the people who died and to the suffering all those kept here endured,” he says. “It will take time but we hope that the central building, the Holocaust Museum, could open within two or three years.”
The site could also eventually house a theater, a museum about Belgrade, a hotel and a school of music and fine arts.
Before the war there were 10,400 Jews in Belgrade and roughly 16,000 in the whole of Serbia. Almost 90 percent were killed in the Holocaust.
Sajmiste was destroyed by U.S. bombers in raids which killed 80 people at the camp and injured 170. The bombers’ intended target was the nearby railway station.
Davor Salom, secretary of the Federation of Jewish Communities in Serbia and Montenegro, renamed following the disintegration of Yugoslavia as a country, says the Sajmiste project will be an important contribution to the memory process.
“We are forgetting the Holocaust too quickly, and this Holocaust Museum and the reminder of what this site was will help fulfill our obligation to the memory of thousands of Serbian Jews and millions of Jews worldwide who were killed during World War II,” he says.
The local town council is supporting the project in principle, says Mosic, and he estimates that the whole project could take 30 years to complete.
“I know I won’t be alive to see the whole project completed, but my sincere hope is to live to see the first phase finished and the opening of the Holocaust Museum,” he says.
This entry was posted on S unday, March 30th, 2003 and is filed under history

---

Sajmište concentration camp

From Wikipedia, the free encyclopedia Sajmište google map

The Sajmište concentration camp was a Nazi German concentration camp, located on the outskirts of Belgrade. It was established in December 1941 and shut down in September 1944.[1]The majority of Serbian Jews were killed in the Sajmište camp.

Establishment

In the beginning, Sajmište was almost exclusively meant for Serbian resistance fighters, Serbian Jews, and subsequently for Serbian Roma and political prisoners. [2] Even as the murder of male Jews was underway in the fall 1941, the military administration chief, SS-Gruppenfuehrer Harold Turner, enacted the first measures for interning Jewish women and children in the Sajmište concentration camp near Belgrade, reporting to his Nazi bosses:

See :-
http://www.b92.net/specijal/sajmiste/slike.php
http://www.b92.net/specijal/sajmiste/index.php

---

Sajmište - Istorija jednog logora ( B92 TV )

Dr. Paul Munch ( My father ) On B92 TV..... 24-25 Jan 2009

See video parts 1 & 2 below.

==================================================

Ovo je priča o jednom sasvim drugačijem vremenu, priča o ljudima kojih više nema, priča o jednom zaboravljenom stratištu.

B92 vam s ponosom predstavlja dokumentarni film iz dva dela “Sajmište, istorija jednog logora”. U samom centru grada, mesto pored koga svakodnevno prolazimo jeste mesto gde je ubijeno na hiljade Jevreja i Srba, mesto užasnih patnji, smrti i uspomena. Prvi put na B92, istorija jednog od najozloglašenijih logora tokom Drugog svetskog rata.

Uz sasvim nove podatke i tumačenja, eksluzivna svedočenja preživelih svedoka, i do sada nikad viđene arhivske materijale.

Prvi deo filma govori o dva logora za Jevreje u Beogradu i o holokaustu koji su Jevreji doživeli za vreme Drugog svetskog rada u Srbiji. Nažalost, Srbija je druga zemlja u Evropi u kojoj su pobijeni svi Jevreji koji su bili zatvoreni, oko 83% čitave populacije Jevreja koja je živela u našoj zemlji pre Drugog svetskog rata.

Jedan logor bile su Topovske šupe na Autokomandi, a drugi Staro sajmište. Topovske šupe su prvi logor koji su nacisti uspostavili u Srbiji, a ime je dobio po mestu na kome su bila stacionirana artiljerijska oruđa Kraljevine Jugoslavije.

Postojao je od kraja avgusta do oktobra 1941. godine. Iako su zvanični podaci uništeni, procene govore da je kroz njega prošlo oko 5.000 ljudi. U njega su dovođeni Jevreji i Romi iz Beograda i Banata, odakle su vođeni na streljanje u Kumodraž, Bežaniju, Jajince i na Sajmište. U Topovskim šupama na Autokomandi pobijeni su svi muškarci Jevrejii…

Logor na Starom sajmištu decembra 1941. godine takođe su osnovali nacisti. Smešten na levoj obali Save, prekoputa "starog" Beograda, jevrejski logor na Sajmištu (takode poznat kao jevrejski logor Zemun- Judenlager Semlin) bio je jedan od prvih koncentracionih logora u Evropi, namenski izgrađen za internaciju Jevreja. Od marta do maja 1942. oko 7 000 Jevreja, uglavnom žena, dece i starih (što je približno polovina jevrejske populacije u okupiranoj Srbiji), tu je sistematski ubijano u pokretnoj gasnoj komori dopremljenoj iz Nemačke.

Film se sastoji od svedočenja pukim slučajem preživelih očevidaca, bivših logoraša i logorašica, posebno za potrebe filma snimljenih igranih delova i od arhivske građe među kojom ima materijala koji do sada nikada nije viđen.

Drugi deo filma govori o logoru na Sajmištu posle ubijanja Jevereja. Nakon što su jevrejski zatočenici ubijeni, Sajmište je pretvoreno u Anhaltelager, prihvatni logor za političke zatvorenike, zarobljene partizane i prinudne radnike, koji su, većinom, dalje transportovani u radne logore širom Trećeg rajha. Od maja 1942. do jula 1944. 32 000 logoraša (najvećim brojem Srba) prošlo je kroz ovaj logor od čega je 10 600 ili ubijeno ili umrlo od gladi, izrabljivanja i bolesti. Uslovi u logoru bili su jezivi, nije bilo hrane, logoraši su bili primoravani da obavljaju teške i besmislene poslove, čuvari su ih tukli i maltretirali. Svaki treći logoraš koji je ušao u logor nije iz njega izašao.

Ubrzo posle savezničkog bombardovanja Beograda 1944. godine, u kom je i ovaj logor teško oštećen a veliki broj logoraša poginuo, logor je rasformiran. Sajmište je bilo najveći koncetracioni logor u okupiranoj Srbiji. I drugi deo filma se sastoji od svedočenja nekadašnjih logoraša, namenski snimanih igranih delova te arhivskog materijala.

Autori:narator: Pavle Pekićscenario: Boban Jevtićrežija: Marko Popović, Srđan Mitrovićkamera: Filip Jasnićmontaža: Srđan Mitrović, Nikola Bižićscenografija: Aljoša Spaićkostim: Mira Ostojićmaska: Tatjana Lipanovićmuzika: Ivana Ognjanovićton: Robert Klajn, Spasoje Tufegdžićorganizacija: Neda Rulić, Ivana Todorović, Željko Bajić

================================================================

Sećanje na beznađe i smrt

Politika, 26. januar 17:03

Svedočanstvo užasa - dve su reči dovoljne da se najavi dvodelni dokumentarac “Sajmište, istorija jednog logora”, koji B 92 - s ponosom - prikazuje večeras i sutra, u udarnom terminu, od 20 sati. Marko Popović i Boban Jevtić, autori dvodelnog dokumentarnog filma “sajmište”

Za podsećanje na zaboravljeno, čak i skrnavljeno stratište, dom patnje hiljada Jevreja i Srba u Drugom svetskom ratu, zaslužni su reditelj Marko Popović i scenarista Boban Jevtić. Oni su, kombinujući dokumentarnu i igranu formu, “Sajmište” snimili u Beogradu i Izraelu, gde su luku spasa našli neki od preživelih.

I Popovića (režiser nagrađivanih dokumentaraca “Eho” i “Ivan”) i Jevtića (filmski urednik Doma omladine, koscenarista filma “Četvrti čovek”) najpre pitamo o postavljanju balansa između (dokumentarnog) svedočanstva i (“fikcije”) njihove percepcije strahote, kroz dramske segmente.

Najpre Marko: - Svedočanstva su nam od početka bila primarna, ne samo zbog činjenice da su to po mnogo čemu ekskluzivna kazivanja. Mimika sagovornika, svedoka i bivših logoraša, pogledi dok pričaju, duboka ćutnja nad sudbinama bližnjih koji nisu preživeli, pauze u govoru i bolna lica dok pokušavaju da se prisete - sve to govori mnogo više od bilo kakvih igranih rekonstrukcija. Zato i nismo igrane delove koristili kao ilustracije svedočanstava, već su nam služili kao “vizuelni akcenti”, koji su, pre svega atmosferom, upotpunjavali osećaj sveopšteg užasa, beznađa i smrti.

Nadovezuje se Boban: - U centru svega su svedočenja, sav arhivski materijal. Igrane strukture su tu samo da bi vam kao gledaocu pojasnile kontekst svedočenja i omogućile punu emocionalnu uključenost. Otkriva nam Popović da li mu je ono što se odigravalo pred kamerama odvlačilo pažnju, rediteljski fokus - kada se pravi priča o strahotama, postoji li ijedna granica koju ne bi trebalo preći? - Na momente je zaista bilo teško. Ali, u jednom trenutku shvatite da je i tim ljudima bitno da se njihova priča ispriča precizno, istinito i - do kraja.

Zato se koncentrišete da nijednim filmskim postupkom ne izneverite suštinu svedočanstava. Ako gledaoci osete tu iskrenost, onda mislim da je nemoguće preći onu nedozvoljenu granicu - pokrenuti talas nove mržnje. Jedino što smo mi želeli da ostane iza ovog filma jeste katarzičko osećanje o užasu koji se dešavao u samom centru grada, o kome malo znamo i koji ne smemo da zaboravimo.

Pitamo Bobana Jevtića da li je bilo pokušaja kontakta (ako ih još ima živih) sa dželatima, bilo Nemcima, bilo Srbima. - Ne. Ovo je film o žrtvama, ne o dželatima. O ovim drugima ima vrlo malo podataka i, ako su se već izvukli, učinili su sve kako bi se taj deo njihove biografije izbrisao. Na primer, Andorfer, zloglasni komandant logora, do relativno nedavne smrti mirno je živeo penzionerske dane u jednom austrijskom zimovalištu.

Samo to bi bila tema za poseban film. S obzirom na to da u Srbiji mnogi govore reči koje veze s razumom nemaju, da mnogi upiru prst gde im padne na pamet, čime je Boban “armirao temelje scenarija" da ih nijedna od pomenutih "nepogoda" ne ošteti? - Držao sam se proverenih podataka i trudio da budem apsolutno objektivan. Svaka činjenica koja mi se učinila diskutabilnom, ideološki obojenom ili protivrečnom nije ušla u film.

Moj cilj je bio da pokažem šta se krije iza suvoparnih istorijskih podataka, da gledaocima približim ljudsku dimenziju tragedije, a tumačenje njenih uzroka treba prepustiti istoričarima. Još nam Marko odgovara nada li se da će ovaj film doprineti tome da "lokacija" Staro sajmište dobije poštovanje i zaštitu - i od države i u glavama praznoglavaca - koje zaslužuje? - Ako film o Sajmištu probudi emocije među gledaocima koji o ovoj priči ne znaju ništa, smatraću da smo uspeli. Buđenje poštovanja i zaštite države veliki je i težak zadatak koji su naši producenti, B 92, preuzeli na sebe, i taj posao će trajati dugo.

Mi smo samo pokušali da zabeležimo potresne sudbine ljudi koji su ispaštali samo zbog svoje nacionalnosti i koji su bili žrtve jedne sulude ideologije i opšte ravnodušnosti naših predaka. Ako film pokrene na razmišljanje o takvoj vrsti istorijske i lične odgovornosti koju ima svaka generacija, pa i naša, to će već biti velika stvar.

Al. Ž.
=============================================================

Part 1 (B92 24 Jan 2009)

Part 2 (B92 25 Jan 2009)